Đặt vấn đề: Sỏi đường mật trong gan và sỏi ống mật chủ là bệnh phổ biến tại Việt Nam. Các phương pháp phẫu thuật có tỷ lệ sót sỏi đường mật trong gan cao và kém hiệu quả với sỏi trong gan và trường hợp có hẹp đường mật, trong khi lấy sỏi ngược dòng qua nội soi tiêu hoá (ERCP) thường chỉ áp dụng với sỏi nhỏ và tồn tại nhược điểm như phải cắt cơ thắt oddi hay có tỷ lệ khoảng 5% gây viêm tuỵ cấp. Ngày nay, kỹ thuật điều trị ít xâm lấn là xu hướng. Tán sỏi mật qua da qua nhu mô gan dưới hướng dẫn của fluoroscopy (máy can thiệp mạch) (TSQD) là phương pháp được cải tiến bằng sử dụng laser Holmium cho năng lượng phá sỏi mạnh và khu trú, đồng thời đường hầm tiếp cận sỏi kích thước nhỏ (16F) giúp tránh phẫu thuật mổ mở và tăng khả năng sạch sỏi đặc biệt với sỏi nằm ở các nhánh đường mật trong gan. Với lý do đó, chúng tôi nghiên cứu (NC) đánh giá hiệu quả điều trị và các biến chứng sớm của kỹ thuật TSQD sử dụng laser Holmium.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: NC thực hiện trong nhóm 38 bệnh nhân (BN) có sỏi đường mật trong gan (ĐMTG) và/hoặc ống mật chủ (OMC), được chẩn đoán và điều trị bằng kỹ thuật TSQD tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội từ tháng 07/2018 đến tháng 12/2019. Tán sỏi 1 thì áp dụng với các bệnh nhân không có biến chứng nhiễm trùng đường mật, thể trạng tốt và sỏi số lượng ít. Các trường hợp còn lại được dẫn lưu và tán sỏi sau khi hết nhiễm trùng (tán sỏi 2 thì). Các bệnh nhân được đánh giá trước, trong và sau can thiệp về các dấu hiệu lâm sàng, xét nghiệm và hình ảnh.

Kết quả: Phương pháp TSQD bằng Laser Holmium được thực hiện trên nhóm BN có sỏi OMC chiếm 28,9%; sỏi ĐMTG đơn thuần và sỏi phối hợp trong và ngoài gan chiếm 71,1%. Tán sỏi 1 thì áp dụng với 26,3% các trường hợp không nhiễm trùng, sỏi ít, khu trú. Can thiệp tán sỏi 2 thì áp dụng chủ yếu với 73,7% các trường hợp có nhiễm trùng đường mật, sỏi nhiều và thể trạng bệnh nhân kém. Phương tiện tán sỏi sử dụng laser đơn thuần áp dụng đối với trường hợp đơn giản (23,7%) hoặc sử dụng laser phối hợp lấy sỏi bằng rọ, bóng đẩy sỏi đối với trường hợp phức tạp (76,3%). Kết quả chung tỷ lệ sạch sỏi hoàn toàn đạt 84,2%. Tán sỏi qua da bằng laser là phương pháp an toàn, biến chứng có thể gặp là nhiễm trùng huyết (7,8%), tụ dịch trong gan (2,6%). Chảy máu đường mật, hay các biến chứng nặng hơn, tử vong chưa gặp trong nghiên cứu này.

Kết luận: Phương pháp tán sỏi mật qua da qua nhu mô gan bằng Laser Holmium dưới hướng dẫn của fluoroscopy là phương pháp can thiệp tối thiểu có tỷ lệ lấy hết sỏi đường mật chính trong và ngoài gan cao, với tỷ lệ các biến chứng sớm thấp.

Background: Intrahepatic stones and common bile duct stones are common diseases in Vietnam. Surgical treatments have a high rate of remaining intrahepatic bile duct stones and are ineffective with intrahepatic stones and cases with biliary strictures, while endoscopic retrograde cholangiopancreatography stone removal (ERCP) is usually indicated for small common bile duct stones and has disadvantages such as having to performe sphincterectomie of Oddi, 5% causing acute pancreatitis. Nowadays, minimally invasive treatment techniques are more and more developed. Percutaneous transhepatic lithotripsy under fluoroscopy guidance (TSQD) is an improved method using Holmium laser with small sized trocart (16F) help avoid open surgery and increase the rate of stone clearance, especially with stones located in the intrahepatic duct branches. For that reason, we conducted research to evaluate the treatment effectiveness and early complications of this method.

Materials and method: This study was conducted on a group of 38 patients with main biliary tract stones, diagnosed and treated using PTHLL under fluoroscopy guidance at Hanoi Medical University Hospital from July 2018 to December 2019.

Results: The PTHLL procedures was performed on patients with main extrahepatic biliary stones (28.9%) and those with intrahepatic stones, either isolated or combined (71.1%). One-step lithotripsy was applied in 26.3% of cases without cholangitis, simple stones. In another hand, Two-steps procedure were indicated in 73.7% of cases with cholangitis, multiple stones, and poor patient health. Stand-alone laser lithotripsy (23.7%) was suitable for simpler cases, while combination with baskets and balloons (76.3%) was used for complex situations. The overall complete stone clearance rate was 84.2%. Complications included septicemie (7.8%) and biloma (2.6%). No major complications like bleeding or deaths were encountered in this study.

Conclusion: PTHLL under fluoroscopy guidance is a minimally invasive method that achieves a high rate of complete stone clearance in both intra- and extrahepatic biliary stones, with a low early complication rate.