Đặt vấn đề: Bệnh động mạch vành ở người cao tuổi là bệnh lý thường gặp với nhiều yếu tố nguy cơ thúc đẩy: tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu... Tăng huyết áp là một trong những yếu cơ nguy cơ chính, độc lập và hay gặp ở bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành. Đánh giá đặc điểm tổn thương động mạch vành ở người cao tuổi tăng huyết áp hứa hẹn đem lại những cách tiếp cận hiệu quả bệnh lý động mạch vành.

Mục tiêu: 1. Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, tổn thương động mạch vành của bệnh nhân cao tuổi tăng huyết áp có chỉ định chụp động mạch vành qua da. 2. Tìm mối liên quan đặc điểm tổn thương động mạch vành và các yếu tố nguy cơ tim mạch của bệnh nhân cao tuổi tăng huyết áp nguyên phát.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 159 bệnh nhân từ 60 tuổi trở lên có tăng huyết áp nguyên phát kèm hội chứng động vành cấp hoặc hội chứng động vành mạn có chỉ định chụp động mạch vành qua da tại Bệnh viện Trung ương Huế từ tháng 05/2021 đến tháng 05/2022. Phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang.

Kết quả: Sự khác biệt độ tăng huyết áp, áp lực mạch, huyết áp trung bình và các yếu tố nguy cơ tim mạch như đái tháo đường kiểm soát đạt HbA1C, bệnh thận mạn, rối loạn lipid máu, tiền sử bệnh động mạch vành khác biệt không ý nghĩa thống kê giữa 2 nhóm. Ngược lại tỉ lệ LDL-C, TG/HDL-C, LDL-C/HDL-C, thừa cân, rối loạn nhịp tim, giãn buồng tim trên siêu âm khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa 2 nhóm. Hẹp nặng theo từng nhánh LAD > RCA > LCx > LM. Số nhánh động mạch vành hẹp nặng của nhóm rất cao tuổi chiếm nhiều hơn ở 1 nhánh và 2 nhánh, nhóm cao tuổi chiếm nhiều hơn ở hẹp nặng 3 nhánh hoặc không hẹp. Type tổn thương theo ACC/AHA chủ yếu B và C ở cả 3 nhánh ĐMV trong đó nhóm rất cao tuổi nhiều hơn nhóm cao tuổi ở nhánh RCA có ý nghĩa thống kê. Tỉ lệ hẹp nặng ĐMV tăng ở nhóm rất cao tuổi nhiều hơn nhóm cao tuổi có ý nghĩa thống kê khi tăng huyết áp độ 2, huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg, huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg, áp lực mạch ≥ 50 mmHg. Khi xét yếu tố hẹp đa nhánh ĐMV chỉ còn huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg, áp lực mạch ≥ 50 mmHg dự báo tốt hơn huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg. Tổn thương phức tạp type C theo ACC/AHA liên quan có ý nghĩa thống kê đến yếu tố huyết áp tâm thu và HbA1C. Điểm SYNTAX II tương quan thuận huyết áp tâm thu, áp lực mạch, tuổi, tỉ lệ LDL-C/HDL-C, tương quan nghịch độ lọc cầu thận. Xoắn vặn nặng ĐMV có số nhánh ĐMV tương quan thuận huyết áp tâm trương, huyết áp trung bình. Tổn thương tắc mạn tính ĐMV liên quan có ý nghĩa thống kê với tỉ lệ TG/HDL-C ở mức khá.

Kết luận: Tỉ lệ tổn thương động mạch vành bệnh nhân càng cao tuổi nặng và phức tạp hơn khi chưa kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ tim mạch như tăng huyết áp, tăng lipid máu, đái tháo đường.

Background: Aging is a physiological progress in everyone’s life, combined with a decrease in many functions and comorbidities. Coronary heart disease is a common condition because of cumulative age and risk factors: hypertension, diabetes, dyslipidemia... Hypertension is also a new problem, the main and independent coronary disease risk factor. Large trials that describe a characteristic of coronary lesions by conventional coronary angiography often collect fewer very older patients.

Objectives: 1. To dDescribe the clinical and subclinical coronary lesions characteristic of older patients with hypertension who are indicated conventional coronary angiography. 2. Finding an association between the characteristics of coronary lesions and cardiovascular risk factors in elderly patients with primary hypertension (Vietnam Society of Hypertension guidelines 2022).

Subjects and method: 159 patients older than 60 who have primary hypertension combined with acute coronary syndrome or chronic coronary syndrome are indicated for conventional coronary angiography at Hue Central Hospital from 05/2021 to 05/2022. They are divided into 2 groups: elderly (60 - 79 years old) and very elderly (≥ 80 years old) with cross-sectional method.

Results: Different hypertension grades, pulse pressure, mean blood pressure and cardiovascular risk factors such as diabetes with control HbA1C well, chronic kidney disease, dyslipidemia, and previous coronary diseases are not significant. Contrast this, LDL-C, TG/HDL-C ratio, LDL-C/HDL-C ratio, obesity, arrhythmia, and dilating cardiac chamber on echocardiography is significantly different between 2 groups. Severe coronary stenosis LAD>RCA>LCx>LM. One or two severe coronary diseases is higher in very elderly patient than elderly patient, but three or non-severe coronary diseases is higher in elderly patient. The type of lesion that ACC/AHA classifies is almost type B and type C at three vessels but the only difference at RCA is significant. Severe coronary stenosis is higher in very elderly patients than elderly patients and is significantly different in grade 2 hypertension, systolic blood pressure ≥ 140 mmHg, diastolic blood pressure ≥ 90 mmHg, pulse pressure ≥ 50 mmHg. Complexity coronary lesion or type C ACC/AHA significantly correlates with systolic blood pressure and HbA1C at medium level. SYNTAX II score correlates positively with systolic blood pressure, pulse pressure, age, and LDL-C/HDL-C ratio and significantly correlates with negative glomerular filtration. Severe tortuosity coronary disease significantly correlates with positive diastolic and mean blood pressure. Chronic total occlusion coronary diseases significantly correlate at a medium level with the TG/HDL-C ratio.

Conclusions: Coronary lesions of elderly patients are more complex and have a higher ratio, especially uncontrol cardiovascular risk factors such as hypertension, dyslipidemia, and diabetes.