Tổng quan: Dị dạng động tĩnh mạch ngoại biên là một trong những bệnh lý không thường gặp, tuy nhiên vấn đề điều trị là một thách thức cho y học. Trên thế giới, việc phân loại dị dạng động tĩnh mạch ngoại biên dựa vào bảng phân loại ISSVA 2014. Ở Việt nam chưa có nhiều nghiên cứu về dị dạng động tĩnh mạch ngoại biên. Việc điều trị bằng cồn tuyệt đối không có nhiều báo cáo trên thế giới, hai tác giả Wayne Francis Yakes và Young Soo Do có nhiều nghiên cứu và điều trị trong lĩnh vực này.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi báo cáo loạt trường hợp (13 trường hợp) được chẩn đoán và điều trị tại BV Nhân Dân Gia Định bằng phương pháp can thiệp nội mạch bằng cồn tuyệt đối từ năm 2015 đến 2019. Chúng tôi điều trị và theo dõi lâm sàng tiến cứu, và đánh giá kết quả điều trị.

Kết quả: Chẩn đoán dị dạng động tĩnh mạch ngoại biên dựa vào lâm sàng, tuy nhiên chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò rất quan trọng, đặc biệt là hình ảnh chụp mạch máu số hoá xoá nền (Digital Substraction Angiography). Kết quả điều trị, hai trong số các trường hợp được điều trị khỏi hoàn toàn trên lâm sàng và trên hình ảnh khảo sát mạch máu. Hai trường hợp được điều trị gần khỏi hoàn toàn, chỉ ghi nhận phần nhỏ nhân dị dạng tồn tại, hoặc tái phát lại sau đó. Tất cả các trường hợp còn lại đều có dấu hiệu giảm triệu chứng giảm về lâm sàng, và hình ảnh khảo sát mạch máu giảm nhân dị dạng. Biến chứng được ghi nhận nặng gồm có hoại tử phải điều trị cắt bỏ gồm 1 trường hợp, nhiễm trùng kháng trị kháng sinh phải phẫu thuật đoạn bỏ phần mô út 1 trường hợp, còn những trường hợp biến chứng khác như hoại tử phần liên quan tổn thương điều trị ổn với nội khoa.

Kết luận: Chẩn đoán dị dạng động tĩnh mạch ngoại biên dựa vào phối hợp lâm sàng và hình ảnh học, trong đó hình ảnh chụp mạch máu số hoá xoá nền là tiêu chuẩn vàng để phân loại và kế hoạch điều trị. Kết quả bước đầu của điều trị dị dạng động tĩnh mạch ngoại biên cho thấy hiệu quả của phương pháp dùng cồn tuyệt đối điều trị. Điều quan trọng trong điều trị bằng cồn tuyệt đối chính là hiểu được cấu trúc nhân dị dạng, và chọn vị trí điều trị an toàn.

Background: Peripheral arteriovenous malformations are not popular lesions, but management is a challenging for clinicians. Classification is based on ISSVA 2014 consensus. There are very few paper or research on this matter in Vietnam. Wayne Francis Yakes and Young Soo Do are pioneer and have many published papers in management arteriovenous malformations (AVMs) by absolute alcohol in the world.

Materials and method: We report 13 consecutive AVMs which have been diagnosed and managed by absolute alcohol in Gia Dinh Hospital from 2015 to 2019. We treat them and follow cohortly up them for evaluating our result. 

Results: Diagnose of peripheral arteriovenous malformations is based on clinical signs; however, imagings is playing important role to give planning for treatment. Two of thirteen cases are totally get rid of nidus that treatment release symptoms and proved on angiography. Two cases have been reduced nidus size as much as we can, and small remaining nidus which we considered as recurrent or persistent post procedure. All remain cases are worth to reduce symptoms and also nidus size on angiography. Major complications are seen in one case which distal phalange of index is necrotized, and required to amputate. The other is resistant bacterial infections of lesion, required to remove part of first finger. Minor complications are self limited or medical treatment only.

Conclusion: To diagnose peripheral arteriovenous malformations, clinical examination and imagings combination is playing important role, especially digital substraction angiography is gold standard for classification and therapeutic planning. Primary result of management of AVMs by absolute alcohol is proved effect. The most important is understanding angioarchitecture of AVMs and select safe position to inject alcohol.