Đặt vấn đề và mục tiêu: Bệnh lý khối u tụy thường có triệu chứng lâm sàng rất kín đáo nên dẫn đến phát hiện muộn và tiên lượng xấu. Hiện nay có rất nhiều phương tiện thăm dò hình ảnh được sử dụng để phát hiện và chẩn đoán sớm khối u tụy. Trong đó, siêu âm nội soi với thế mạnh đầu dò tần số cao, tiếp cận gần như trực tiếp với tuyến tụy giúp đánh giá chính xác bản chất của khối u, đặc biệt là các tổn thương nhỏ < 2 cm. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu với mục tiêu: (1) Mô tả một số đặc điểm lâm sàng, hóa sinh và hình ảnh siêu âm nội soi của khối u tụy. (2) Khảo sát mối liên quan giữa đặc điểm lâm sàng, hóa sinh với đặc điểm khối u tụy trên siêu âm nội soi.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 41 bệnh nhân được chẩn đoán khối u tụy dựa trên siêu âm nội soi.

Kết quả: Tiền sử phổ biến ở bệnh nhân u tụy là hút thuốc lá, uống rượu lượng nhiều, đái tháo đường. Nhóm bệnh nhân có nồng độ CA 19.9 ≤ 37 U/ml chiếm tỷ lệ 48,5%. Đặc điểm của khối u tụy nằm ở vị trí đầu tụy chiếm tỷ lệ 80,5%, cấu trúc giảm âm chiếm tỷ lệ 97,6% và cấu trúc u là u đặc chiếm tỷ lệ 80,5%. Hạch ổ bụng, giãn ống mật chủ, giãn ống tụy là những đặc điểm tổn thương ngoài khối u phổ biến nhất chiếm tỷ lệ lần lượt là 51,2%, 46,3% và 39,0%. Không có sự liên quan giữa các mức nồng độ CA 19.9 với các đặc điểm như xâm lấn mạch máu, di căn hạch (p > 0,05). Có mối liên quan mang ý nghĩa thống kê giữa khối u ở vị trí đầu tụy với vàng da trên lâm sàng, hình ảnh giãn ống mật chủ (p < 0,05).

Kết luận: Hút thuốc lá, uống rượu lượng nhiều và đái tháo đường là tiền sử hay gặp nhất ở nhóm bệnh nhân u tụy. Đặc điểm tổn thương khối u tụy phổ biến là giảm âm, cấu trúc u đặc và nằm ở vị trí đầu tụy. Có mối liên quan giữa khối u tụy ở vị trí đầu tụy với triệu chứng vàng da và giãn ống mật chủ.

Background: Pancreatic tumor disease often has clinical symptoms ambiguously which is leading to late detection and poor prognosis. Currently, there are many imaging methods to use for the early detection, and diagnosis of pancreatic tumors. Endoscopic ultrasound (EUS) with the strength of a high-frequency probe, approaching directly the pancreas which is improving the diagnosis of the tumor, especially small lesions < 2 cm. This study was aimed at: (1) To describe some clinical, biological, and endoscopic ultrasound characteristics of pancreatic tumors. (2) To evaluate the relationship between clinical and biological characteristics and pancreatic tumor characteristics on endoscopic ultrasound.

Subject and methods: Cross-sectional study in 41 patients diagnosed with pancreatic tumor on endoscopic ultrasound.

Results: Common history was smoking, high intake of alcohol and diabetes. Almost half of the patients 48.5% had a CA 19.9 ≤ 37 U/ml. Lesions in the pancreatic head accounted for 80.5%, hypoechoic lesions 97.6%, solid tumor 80.5%. Common extra-tumoral findings were abdominal lymph nodes accounting for 51.2%, common bile duct dilatation 46.3% and pancreatic duct dilatation 39.0%. There was no relationship between levels of CA 19.9 and endoscopic ultrasound features such as vascular invasion, and lymph node metastasis (p > 0.05). There was a statistically significant relationship of tumors in the head of the pancreas and jaundice, and dilation of the common bile duct (p < 0.05).

Conclusion: Smoking, high intake of alcohol and diabetes were the most common history. Common findings of tumor were hypoechoic, solid tumor and pancreatic head position. There is a relationship of pancreatic head tumors and jaundice as well as dilation of the common bile duct.