Đặt vấn đề: Viêm tụy mạn là bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng viêm tiến triển mạn tính gây tổn thương, hoại tử và xơ hóa các nhu mô tụy làm thay đổi cấu trúc, rối loạn chức năng về nội và ngoại tiết của tuyến tụy. Để chẩn đoán viêm tụy mạn thường dựa vào tiền sử, triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng và các dấu hiệu về hình thái học. Nghiên cứu nhằm mục tiêu: mô tả các yếu tố nguy cơ, đặc điểm lâm sàng, hóa sinh ở bệnh nhân viêm tụy mạn và tìm hiểu mối liên quan giữa mức độ viêm tụy mạn với đặc điểm lâm sàng và hóa sinh.

 Phương pháp và đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 51 bệnh nhân được chẩn đoán viêm tụy mạn dựa vào tiêu chuẩn Rosemont trên siêu âm nội soi và tiêu chuẩn chẩn đoán viêm tụy mạn của Nhật Bản.

Kết quả: Tỷ lệ mắc bệnh ở nam chiếm 70,5% cao hơn nữ chiếm 29,5% và thường gặp ở độ tuổi 41 - 60 chiếm 55%. Tỷ lệ bệnh nhân có tiền sử lạm dụng rượu chiếm tỷ lệ 31,3%, nhóm bệnh nhân hút thuốc lá ≥ 20 gói/năm chiếm tỷ lệ 4,1%. Triệu chứng đau bụng chiếm tỷ lệ cao nhất 66,6% và thấp nhất là triệu chứng vàng da chiếm 5,8%. Nồng độ amylase máu tăng chiếm 29,5%, nồng độ lipase máu tăng 31,5%, tỷ lệ bệnh nhân đái tháo đường chiếm 25,6%. Có sự khác biệt về triệu chứng đau bụng giữa nhóm bệnh nhân viêm tụy mạn và viêm tụy mạn giai đoạn sớm (p = 0,0003). Nồng độ lipase trung bình ở nhóm viêm tụy mạn 33,7 U/L(3,3-195) có sự khác biệt so với nhóm viêm tụy mạn giai đoạn sớm 53,1 U/L (20,5-109) với p = 0,04.

Kết luận: Rượu, thuốc lá, đái tháo đường là nguyên nhân quan trọng của bệnh viêm tụy mạn. Triệu chứng đau bụng là hằng định trong khi tăng amylase và lipase máu chỉ gặp ở 29,5% và 31,5% bệnh nhân. Có sự khác biệt về triệu chứng đau bụng, nồng độ lipase giữa hai nhóm viêm tụy mạn và viêm tụy mạn giai đoạn sớm.

Objective: Chronic pancreatitis is a chronic, progressive, irreversible benign inflammatory process, resulting in structural changes with disorders of functional exocrine and endocrine parenchyma by a fibrotic and inflammatory tissue. Based on clinical characteristics and morphology to diagnose chronic pancreatitis. This study was assessing the clinical, biochemical characteristics of chronic pancreatitis patients; and evaluating the relationship between grade chronic pancreatitis and clinical, biochemical characteristics.

Subjects and methods: A cross-sectional study was conducted on 51 patients with chronic pancreatitis diagnosed based on Rosemont Criteria in endoscopic ultrasound and Japanese clinical diagnostic criteria for chronic pancreatitis.

Results: The prevalence of male was higher than female (70.5%/29.5%) and most common in the age group of 41 - 60 about 55%. The prevalence of patients with a history of alcohol abuse was highest with 31.3%, smoking cigarette more than 20 pack-years about 4.1%. The clinical characteristics of patients with chronic pancreatitis are highest in abdominal pain about 66.6% and lowest in jaundice about 5.8%. About biochemical characteristics, an increase of amylase, lipase were found in 29.5% and 31.5%, respectively. The diabetes mellitus were found in 25.6%. A statistically significative difference of abdominal pain was found between the chronic pancreatitis and early chronic pancreatitis patients (p=0.0003). Mean level of lipase in chronic pancreatitis patient is 33.7 U/L(3.3-195) and early chronic pancreatitis patient is 53.1 U/L (20.5-109), with significiant difference (p=0.04).

Conclusions: Alcohol consumption, heavy smoking and diabetes mellitus were the most important risk factors of chronic pancreatitis. Abdominal pain was constant while hyperamylasemia and hyperlipasemia was found only in 29.5% and 31.5% patients. Rate of abdominal pain and mean level of serum lipase were different between chronic pancreatitis and early chronic pancreatitis patients.