Đặt vấn đề: Melioidosis (bệnh Whitmore) là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính nặng, do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây ra. Bệnh lây truyền cho con người từ môi trường đất, nước; đặc biệt khi tiếp xúc với nước lũ, từ đó có thể gây ra dịch vì dòng lũ mang theo vi khuẩn đến một khu vực rộng lớn. Sau đợt lũ lịch sử xảy ra trên địa bàn miền Trung, có hàng chục ca bệnh được ghi nhận.

Mục tiêu: 1) Khảo sát sự liên quan giữa bùng phát bệnh melioidosis và đợt lũ năm 2020. 2) Mô tả một số đặc điểm của các bệnh nhân melioidosis tại các tỉnh Bắc miền Trung sau đợt lũ năm 2020. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Bệnh nhân ở các tỉnh Bắc miền Trung, được chẩn đoán melioidosis, điều trị tại Bệnh viện Trung ương Huế từ ngày 01/01/2020 đến 31/12/2020.

Kết quả và bàn luận: Năm 2020 có 43 bệnh nhân mắc melioidosis, nhưng chỉ trong thời gian 3 tháng có lũ 1/10 đến 31/12/2020 có 33 bệnh nhân (76,74%). Tỷ lệ bệnh xuất hiện trong 3 tháng có lũ cao gấp 3,1 lần so với các tháng khác, p < 0,0001. Phần lớn bệnh nhân (81,4%) là nông dân và sống ở nông thôn (76,7%). Tuổi trung bình là 56,14 ± 14,85. Hầu hết bệnh nhân có bệnh mạn tính như đái tháo đường (34,9%), bệnh thận mạn (9,3%), bệnh phổi mạn (34,9%), 18,6% nghiện rượu. 72,1% bệnh nhân có nhiễm khuẩn huyết, cơ quan thường tổn thương nhất là phổi (69,8%) và áp-xe nội tạng như gan, lách, thận (27,9%). Có 13 bệnh nhân tử vong, chiếm 30,2%.

Kết luận: Tỷ lệ bệnh nhân melioidosis trong 3 tháng có lũ cao gấp 3,1 lần so với tỷ lệ bệnh xuất hiện trung bình mỗi 3 tháng (p < 0,0001). Hầu hết bệnh nhân đều có các yếu tố nguy cơ nhưđái tháo đường, bệnh thận mạn tính, bệnh phổi mạn, nghiện rượu. Cơ quan thường tổn thương nhất là phổi và áp-xe gan, lách, thận. Tỷ lệ tử vong là 30,2%.

Introduction: Melioidosis (Whitmore) is a severe acute bacterial infection caused by Burkholderia pseudomallei. Melioidosis transmitted to humans from soil and water environments; especially when exposed to flood water, which can cause epidemics because flood currents carry bacteria to a large area. After the historical floods in the Central region an outbreak of Melioidosis occured.

Objectives: 1) To investigate the relationship between the outbreak of melioidosis and the 2020 floods. 2) To describe some characteristics of melioidosis patients in the North Central provinces after the floods in 2020.

Subjects and research methods: Patients in the central provinces where the flood has just occurred, were diagnosed melioidosis, treated at Hue Central Hospital from January 1, 2020 to December 31, 2020.

Results and discussion: In 2020, there were 43 patients melioidosis, but only during the 3-month period of floods from October 1 to December 31, 2020 there were 33 patients (76.74%). The rate of diseases appearing in 3 months with floods was 3.1 times higher than the rate of 25% diseases appearing every 3 months, p < 0.0001. The majority of patients (81.4%) are farmers and live in rural areas (76.7%). The mean age was 56.14 ± 14.85. Most of the patients had chronic diseases such as diabetes (34.9%), chronic kidney disease (9.3%), chronic lung disease (34.9%), 18.6% alcoholism. 72.1% of patients had sepsis, the most commonly damaged organs were the lungs (69.8%) and abscesses of the liver, spleen, and kidney (27.9%). There were 13 patients died (30.2%).

Conclusion: The rate of melioidosis patients in 3 months with floods was 3.1 times higher than the average rate of disease appearing every 3 months (p < 0.0001). Most patients had risk factors such as diabetes, chronic kidney disease, chronic lung disease, alcoholism. The most commonly injured organs are the lungs and abscesses of the liver, spleen, and kidneys. The mortality rate was 30.2%.