Đặt vấn đề: Đái tháo đường (ĐTĐ) đã trở thành một bệnh phổ biến trên toàn thế giới. Việc điều trị bằng Y học cổ truyền (YHCT) phụ thuộc vào thể lâm sàng cũng như hội chứng (HC) tạng phủ cụ thể. Theo chiến lược phát triển YHCT giai đoạn 2014 – 2023 của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thì việc sử dụng YHCT an toàn và hiệu quả trong hệ thống Y tế quốc gia cần được chú trọng và tăng cường.

Mục tiêu: Khảo sát các HC tạng phủ theo YHCT và tìm hiểu mối liên quan với các triệu chứng lâm sàng (TCLS) trên bệnh nhân ĐTĐ type 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 97 bệnh nhân được chẩn đoán xác định là ĐTĐ type 2 đang điều trị tại Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế và Bệnh viện Trung ương Huế từ tháng 07/2019 đến tháng 03/2020.

Kết quả: Độ tuổi trung bình là 66,1 ± 11,3. Tỷ lệ bệnh nhân có các HC tạng phủ theo YHCT là 91,8%. Trong đó có 30,9% HC Thận âm hư; 25,8% HC Tỳ khí hư; 17,5% HC Thận âm dương lưỡng hư; 17,5% HC Can âm hư; 16,5% HC Can huyết hư; 13,4% HC Phế táo; 4,1% HC Vị nhiệt và 2,1% HC Vị âm hư. Có mối liên quan giữa các HC tạng phủ theo YHCT với TCLS của ĐTĐ type 2 theo Y học hiện đại (YHHĐ) (p < 0,05).

Kết luận: Các HC có tỷ lệ cao là HC Thận âm hư và HC Tỳ khí hư. Các HC có tỷ lệ thấp là HC Vị nhiệt và HC Vị âm hư. Các HC tạng phủ có mối liên quan có ý nghĩa thống kê với các triệu chứng theo YHHĐ.

Background: Diabetes mellitus (DM) has become a common disease worldwide. The treatment with Traditional medicine (TM) depends on the clinical form as well as the specific viscera syndrome. According to the strategy of developing TM from 2014 to 2023 of the World Health Organization, the safe and effective use of TM in the national health system needs to be focused and strengthened.

Objectives: To investigate the viscera syndromes according to TM and the association with the clinical symptoms in patients with type 2 DM.

Materials and Method: A cross-sectional study was carried out in 97 patients with type 2 DM at Hue University of Medicine and Pharmacy Hospital and Hue Central Hospital from 07/2019 to 03/2020.

Results: Mean of age was 66.1 ± 11.3. The proportion of patients with the viscera syndromes was 91.8%, in which 30.9% Kidney-Yin deficiency syndrome, 25.8% Spleen-Qi deficiency syndrome, 17.5% Kiney-Yin and Yang deficiency syndrome, 17.5% Liver-Yin deficiency syndrome, 16.5% Liver-Blood deficiency syndrome, 13.4% Lung-Dryness syndrome, 4.1% Stomach-Heat syndrome and 2.1% Stomach-Yin deficiency syndrome. There was association between TM viscera syndromes and the clinical symptoms of type 2 DM according to Western medicine (p < 0.05).

Conclusion: The syndromes of high rate are Kidney-Yin syndrome and Spleen-Qi deficiency syndrome. The syndromes of low rate are Stomach-Heat syndrome and Stomach-Yin deficiency syndrome. The viscera syndromes are significantly associated with the Western medicine symptoms.