Đặt vấn đề: Hội chứng buồng trứng đa nang (HCBTĐN) là một tình trạng rối loạn nội tiết và chuyển hóa phổ biến gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của 6-18% phụ nữ. Những nghiên cứu đánh giá rối loạn chuyển hóa trong HCBTĐN hiện còn chưa nhiều và thiếu tính đồng nhất liên quan đến chủng tộc, vị trí địa lý, nguồn gốc, độ tuổi, kích thước mẫu hay lối sống.

Phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang 759 trường hợp phụ nữ trong độ tuổi sinh sản đến khám vô sinh và được chẩn đoán có HCBTĐN theo Rotterdam (391) và không có HCBTĐN (368) tại 3 Trung tâm Hỗ trợ sinh sản chính ở khu vực miền Trung Việt Nam gồm Bệnh viện Đại học Y Dược Huế, Bệnh viện Trung ương Huế và Bệnh viện Phụ Sản Nhi Đà Nẵng, trong thời gian từ tháng 6 năm 2016 đến tháng 6 năm 2017. Các biến số lâm sàng và nội tiết cơ bản, AMH, bilan lipid máu, đường máu lúc đói và nghiệm pháp dung nạp glucose được thực hiện để đánh giá các rối loạn nội tiết và chuyển hóa. Nhập và xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS 19.0.

Kết quả: Nhóm HCBTĐN có tỷ lệ BMI quá cân cao hơn so với nhóm chứng gấp 1,20 lần (RR=1,20 với KTC 95%: 1,02-1,42). Trung bình số đo vòng eo và chỉ số eo/hông ở nhóm HCBTĐN cao hơn nhóm chứng có ý nghĩa thống kê. Rối loạn lipid máu gặp ở 176 trường hợp HCBTĐN (chiếm 45%) trong đó, bất thường cholesterol toàn phần chiếm 21,0%, triglyceride 21,5%, LDL-C 25,6% và HDL giảm ở 7,9%. Rối loạn glucose máu gặp ở 119 trường hợp (chiếm 30.4%) với bất thường glucose máu đói 16,4% và bất thường nghiệm pháp dung nạp glucose sau 2 giờ là 25,0%. Xem xét các yếu tố chuyển hóa, 68,8% các trường hợp PCOS có ít nhất một rối loạn gồm tăng chỉ số eo/hông, Cholesterol toàn phần, Triglyceride, LDL-C, đường máu đói G0 hay giảm HDL-C. Có mối liên quan giữa rối loạn chuyển hóa với các yếu tố lâm sàng và nội tiết: tăng chỉ số eo/hông liên quan với tuổi, chỉ số khối cơ thể, AMH và prolactin; cholesterol toàn phần liên quan với BMI và prolactin; Triglycerid liên quan với tuổi; HDL-C giảm liên quan với BMI, LH và FSH; Đường máu đói liên quan với BMI.

Kết luận: Rối loạn chuyển hóa khá phổ biến ở bệnh nhân vô sinh có HCBTĐN miền Trung Việt Nam. Cần có chiến lược sàng lọc, phát hiện sớm và can thiệp phù hợp để dự phòng các biến chứng toàn thân liên quan đến rối loạn chuyển hóa.

Introduction: Polycystic ovary syndrome (STD) is a common endocrine and metabolic disorder that affects significantly the general health of 6-18% of women. Data on metabolic disorders in PCOS is so far still limited and lack of uniformity in terms of race, geographic location, human-origin, age, sample size or lifestyle.

Methodology: A cross-sectional description of 759 cases of reproductive-age women who were diagnosed with PCOS by Rotterdam criteria (391) and non-PCOS (368) visited 3 ART centers in central Vietnam including Hue University Hospital, Hue Central Hospital and Danang Hospital for Women and Children, from June 2016 to June 2017. Inclusion criteria to the control group consisted of infertile women without PCOS, regular menstrual cycle, no ovarian disease (ovary cyst/tumor or endometriosis), without history of ovarian surgery or determined ovarian failure. Clinical characteristics and basic hormonal profile, AMH, lipidemia variables, fasting blood glucose and glucose tolerance testing were performed to evaluate endocrine and metabolic status. Input and process data using SPSS 19.0 software.

Results: The PCOS group had a 1.2-fold increase in overweight BMI (RR=1.20 with 95%CI: 1.02-1.42). The mean of waist circumference and waist / hip ratio was higher than that of control group. Lipidemia dysfunction was observed in 176 cases of PCOS (45%), of which total cholesterol abnormalities accounted for 21.0%, triglycerides 21.5%, LDL-C 25.6% and decreased HDL in 7.9%. Glycemia disturbances occurred in 119 cases (accounting for 30.4%) with abnormal blood glucose 16.4% and abnormal glucose tolerance test after 2 hours was 25.0%. Considering the metabolic factors, 68.8% of PCOS cases have at least one disorder. There is a correlation between metabolic disorders and clinical and endocrine factors: increased WHR with age, body mass index, AMH and prolactin; Total cholesterol associated with BMI and prolactin; Triglycerides related to age; HDL-C decrease is associated with BMI, LH and FSH; Hyperglycemia is associated with BMI.

Conclusions: Endocrine disorders and especially metabolic syndrome are common in the infertile patients with PCOS in Central Vietnam. Appropriate screening strategy, early detection and timely intervention are needed to prevent systemic complications related to metabolic disorders.