Đặt vấn đề: Chảy máu não (CMN) là một cấp cứu thần kinh thường gặp, tỷ lệ tử vong cao, di chứng nặng nề, là gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội. Sự lan rộng của khối máu tụ là biến chứng thường xảy ra ở những bệnh nhân CMN nguyên phát giai đoạn cấp sau khi nhập viện và có thể làm tồi tệ hơn kết cục lâm sàng. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này để đánh giá các yếu tố dự báo sớm khối máu tụ lan rộng.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi tiến hành nghiên cứu mô tả tiến cứu 32 bệnh nhân bị CMN nguyên phát giai đoạn cấp, nhập viện vào Khoa Cấp cứu - Bệnh viện Bạch Mai trong vòng 6 giờ đầu từ khi khởi phát. Bệnh nhân được chụp cắt lớp vi tính (CLVT) sọ não không thuốc cản quang và chụp CLVT mạch não ngay sau khi nhập viện. Bệnh nhân được theo dõi và chụp lại CLVT sọ não không thuốc cản quang sau 24 giờ. Bệnh nhân được chia làm hai nhóm: Có và không có khối máu tụ lan rộng để phân tích các yếu tố về lâm sàng, xét nghiệm và hình ảnh học thông qua các phân tích đơn biến về các yếu tố tiên lượng khối máu tụ lan rộng.

Kết quả: Tổng số 32 bệnh nhân đủ tiêu chuẩn được đưa vào nghiên cứu và phân tích, kết quả cho thấy: Tỷ lệ bệnh nhân có khối máu tụ lan rộng chiếm 40,6%, số bệnh nhân có dấu hiệu chấm máu là 25% (8/32). Có 5 yếu tố được cho là có liên quan đến khối máu tụ lan rộng, đó là: Thời gian từ khi khởi phát đến khi nhập viện trong vòng 3 giờ sau đột quỵ não (55% trước 3 giờ so với 16,7% sau 3 giờ,với p<0,05), tỷ lệ prothrombin thấp (83,8±12,2% so với 97,7±18% với p<0,05), tình trạng men gan cao, hình dạng khối máu tụ có bờ không đồng đều, có dấu hiệu chấm máu trên phim chụp CLVT mạch não.

Kết luận: Có 5 yếu tố có thể liên quan đến dự báo sớm khối máu tụ lan rộng qua phân tích đơn biến, đó là: Thời gian từ khi khởi phát đến khi nhập viện sớm trước 3 giờ, có dấu hiệu “spot”, hình dạng khối máu tụ không đồng đều, tình trạng men gan cao, tỷ lệ prothrombin thấp.

Background and purpose: Primary intracerebral hemorrhage is a common neurologic emergency, with high mortality rate, severe sequela and also burdens for families and society. Hematoma expansions after acute primary intracerebral hemorrhage are very important complications that worsen the clinical outcome. Thus, the aim of this research is to predict some factors of the mobidity.

Methods: We performed a descriptive, observative study of 32 patients with acute primary intracerebral hemorrhage within 6 hours after onset at The Emergency Department, Bach Mai Hospital from November 2014 to July 2016. The computed tomography (CT) and computed tomography angiography (CTA) were indicated for all patients before 6 hours of onset and repeated CLVT without contrast after 24 hours. Patients were divided into 2 groups with or without hematoma expansions to investigate clinical symptoms and signs, blood tests and neuroimaging in univariable analysis of some predicting factors of hematoma expansion.

Results: Research on 32 patients with striCLVT criteria showed that the rate of hematoma expansion occurred in 40.6% and spot signs on CTA was seen in 25% (8/32) of cases. There were 5 factors which might associate to hematoma expansions including time from onset to admission less than 3 hours (55% before 3h vs 16.7% after 3h, p<0.05), low prothrombine ratio (83.8±12.2% vs 97.7±18%, p<0.05), liver transaminase elevations, heterogeneous hematoma shapes and chấm máu signs on CTA. 

Conclusions: In univariable analysis, there were 5 early predicting factors which might relate to hematoma expansions for acute primary intracerebral hemorrhage, including time from onset to admission less than 3 hours, spot signs on CTA, heterogeneous hematoma shapes, liver transaminase elevations and low prothrombin ratio.