ĐỀ KHÁNG CLARITHROMYCIN VÀ LEVOFLOXACIN CỦA HELICOBACTER PYLORI: SO SÁNH PHƯƠNG PHÁP ĐĨA KHUẾCH TÁN VÀ E-TEST

Đặt vấn đề: Tỷ lệ đề kháng kháng sinh của H.pylori ngày càng gia tăng và là nguyên nhân chính gây thất bại điều trị. Phân lập H.pylori và thực hiện kháng sinh đồ đóng vai trò rất quan trọng nhằm đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả ở bệnh nhân nhiễm H.pylori. Mục tiêu: Xác định tỷ lệ đề kháng kháng sinh của các chủng phân lập được đối với kháng sinh clarithromycin (CH) và levofloxacin (LE) tại khu vực Miền trung Việt Nam, so sánh hai phương pháp kháng sinh đồ E-test và đĩa khuyếch tán để xác định tính đề kháng của H.pylori. Phương pháp: 56 chủng được phân lập từ các bệnh nhân nhiễm H.pylori tại bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế từ tháng 7/2012 đến tháng 8/2013, trong đó có 13 chủng phân lập từ những bệnh nhân trước đó đã điều trị triệt tiêu H.pylori nhưng thất bại. E-test được sử dụng làm kháng sinh đồ xác định nồng độ ức chế tối thiểu (MIC) đồng thời làm đĩa khuyếch tán đối với kháng sinh CH và LE để tìm mối tương quan giữa đường kính vùng ức chế và MIC. Kết quả: Tỷ lệ đề kháng kháng sinh chung của 56 chủng phân lập với kháng sinh CH và LE là 42,9% và 44,6%. Tỷ lệ đề kháng thứ phát cao hơn đề kháng tiên phát, đối với kháng sinh CH là 84,6% so với 30,2%, kháng sinh LE là 61,5% so với 39,5% (p<0.05). Tỷ lệ đề kháng LE của nữ giới cao hơn so với nam giới (p<0,05). Với đường kính vùng ức chế đĩa khuyến tán của CH ≥ 24mm thì xác định được tất cả các chủng nhạy cảm và ≤ 18mm thì xác định được tất cả các chủng đề kháng qua E-test (MIC ≥ 1µg/ml). Đối với kháng sinh LE, đường kính vùng ức chế đĩa khuyến tán ≥ 30mm xác định được tất cả các chủng nhạy cảm và ≤ 26mm thì xác định được tất cả các chủng đề kháng qua E-test (MIC ≥ 1µg/ml). Kết luận: Tỷ lệ đề kháng nguyên phát và thứ phát của H.pylori đối với CH và LE cao, cho thấy phác đồ điều trị chuẩn với 3 thuốc có CH không còn hiệu quả như là lựa chọn điều trị đầu tiên ở khu vực Miền Trung Việt Nam, đặc biệt ngay cả phác đồ cứu vãn sử dụng LE trong phác đồ bộ ba cũng sẽ không hiệu quả. Có thể áp dụng kỹ thuật đĩa khuyếch tán để xác định chủng H.pylori nhạy cảm hay đề kháng thay thế cho phương pháp E-test giúp tiết kiệm đáng kể chi phí xét nghiệm. Từ khóa: Helicobacter pylori, levofloxacin, clarithromycin, E-test, disk diffusion, đề kháng kháng sinh, đĩa khuyếch tán.

Background: The rate of antibiotic resistance in H. pylori is increasing and has become a main cause for failure of treatment. Antibiogram is very important to provide optimal regimens for eradication of H.pylori infected patients. Objective: To determine the resistance prevalence to clarithromycin, levofloxacin of H.pylori strains from patients in Central Vietnam by E-test and disk diffusion isolated, assess the relationship between two diffusion methods. Methods: 56 H.pylori strains were isolated from gastric biopsies of H.pylori infected patients from 7/2012 to 8/2013, of which 13 strains originated from patients in whom eradication of the infection failed after treatment. E-test was used to determine the minimum inhibitory concentrations of clarithromycin (CH) and levofloxacin (LE). Disk diffusion was evaluated as an alternative method to determine susceptibility and compared with the E-test results. Results: In total, the resistant strains (regardless of previous eradication history) to CH, LE were 42.9% and 44.6%, respectively. The ratio of strains with secondary resistance was significantly greater than that of the strains with primary resistance, CH: 84.6% vs. 30.2%,  LE: 61.5% vs 39,5% (p < 0,05). The resistance rate to LE in female was significantly higher than in male (p < 0.05). All CH-sensitive strains by E-test had the inhibition diameters of CH was ≥ 24mm and all CH-resistant strains had the inhibition diameters was ≤ 18mm (breakpoint for MIC: 1µg/ml). To LE, the inhibition diameters was ≥ 30mm can determine all LE-sensitive strains and the inhibition diameters was ≤ 26mm can determine all LE-resistant strains by E-test (breakpoint for MIC: 1µg/ml). Conclusions: High resistance rate to CH and LE, suggests that standard CH-based triple therapie may not be useful as the first-line treatment and LE-based triple therapy should not use as an alternative therapy in Central Vietnam. The disk diffusion can use as alternative phenotypic method to determine the susceptbility of H.pylori, which is more practical and inexpensive. Keywords: Helicobacter pylori, levofloxacin, clarithromycin, E-test, disk diffusion, antibiotic resistance.